Vrienden en familie

Vrienden en familie

Als je bewust om wilt gaan met het feit dat je gaat sterven, als je aandacht wilt geven aan dit proces kun je de tijd die voor je ligt misschien zien als een reis.

Als een weg, een pad dat je zult moeten gaan.
Deze reis voert je naar allerlei aangename en onaangename plaatsen. Zowel binnen in je als buiten je. Gevoelens en emoties die je nooit hebt gehad zul je nu mee kennis maken, lichamelijke sensaties en pijnen zul je ook voor het eerst beleven.
Deze tijd is in dat opzicht een bijzondere, op zich staande tijd, die je vaak maar één maal zal meemaken.
Datzelfde geldt ook voor je directe naasten; voor je geliefde, voor je kinderen, je familie, je vrienden.
Ook voor hen is dit een unieke tijd die ze samen met jou beleven. Het je hiervan bewust zijn kan aanleiding geven om je partner, je kinderen, je vrienden en/of je familie te betrekken bij je wensen en verwachtingen. Samen de toekomst bespreken als het gaat over verzorging. Zaken als je begrafenis of crematie voorbereiden. Administratieve handelingen die uitgevoerd moeten worden samen overleggen.
Praten over de toekomst van eventuele kinderen. Alle onderwerpen en dingen die geregeld moeten worden kunnen aanleidingen zijn voor gesprekken. Praten is voor veel mensen belangrijk.
Je partner, een familielid, een vriend zit vaak met evenveel dan wel niet meer (onbeantwoorde) vragen als jij, maar durft of kan daar misschien niet mee voor de dag komen.
″Partners hebben het vaak moeilijker dan de patiënt zelf,”vindt Mark(verpleegkundige). “De patiënt is ziek, maar eigenlijk is de hele familie, de hele omgeving, ziek. Iedereen lijdt mee. Van partners wordt veel gevraagd. Iedereen geeft goedbedoelde adviezen. Artsen zeggen tegen de echtgenoot(e) : ‘U moet nog maar even dit of dat proberen.’ Als dat mislukt dan is dat erg frustrerend.″
″Er wordt thuis wat afgeploeterd,” weet de verpleegkundige in Tussen Hoop en vrees van Anne-Mei The te vertellen.

Maar dingen samen doen, tripjes ondernemen, een stad bezoeken die je altijd nog graag zou willen zien, samen wandelingen maken, kunnen even veel voor jou en je naasten betekenen als praten en de zaken regelen.
Iedere vriendschap en relatie heeft zijn eigen omgangsvorm.
Dat er binnen die omgangsvorm emoties en praktische veranderingen komen die de relatie zullen veranderen is onvermijdelijk. Het is vooral de manier hoe je met deze veranderingen omgaat, die je nieuwe omgangsvorm zal bepalen. Word je boos? Ben je kwaad op alles en iedereen? Wil je dat niemand iets over je ziek zijn zegt? Sta je bezoek toe? Durf je open te staan voor reacties van anderen? Durf je je eigen verdriet te tonen? Kun je het verdriet van anderen zien zonder verwijten of schuldgevoelens naar jezelf? Ga je de veranderingen binnen je relaties met partner, vrienden en familie bewust aan? Wil je ze bijstaan te begrijpen wat er gebeurt? Wil je ze jou laten helpen?
Voor de omgang van kinderen met een ouder of naaste die ernstig ziek is zijn over het algemeen andere benaderingen gewenst dan bij volwassenen.